Nilgün KAYA
Ayvalık tarihi üzerine notlar konferans dizisinin 4’ncüsü, ‘Bir kentin mimari kimliğine kapıdan bakmak’ başlığı altında düzenlendi. Özgün kapılarından bakarak Ayvalık’ın mimari değişimini anlatan Dr. Berrin Akın, Ayvalık’ın tüm tarihini zeytine borçlu olduğu mesajını verdi.
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Eğitim Evi’nde gerçekleştirilen konferansta, Ayvalık mimarisi üzerine analizler yaptığı ‘Kentli Ayvalık’ kitabıyla tanınan Dr. Berrin Akın, kentin mimarisini oluşturan ticari dini, kamusal binalar ve evlerin detaylarını kapılarından başlayarak anlattı.
19. yüzyıl Ayvalık tarihinin gelişim koşulları ve kentin mimari çeşitliliği üzerine fotoğraflar eşliğinde bilgi veren Akın, kentin karakteristik öznesi kapılardan hem mimari estetik hem de ortak üslubu belirtmesi açısından çok önemli olduğunu ifade etti.
“AYVALIK NEDİR? AYVALIK BİR FABRİKA KENTİDİR”
Akın “Bu kentin ortak mimarisi olarak, Ayvalık mimarisinin öznesi kapılardır. Ayvalık mimarisi hakkında ilk sözü ve son sözü kapılar söylüyor. Kapının yeri Ayvalık mimarisinde cephenin bütün düzenini belirliyor, dengesini oluşturuyor. Ancak kapı tokmakları ve kapı kolları gibi ögeler bir sebeple gitgide azalıyor. Sarımsak taşı, hem yapı mimarisinde hem de kentin karakteristiğinin ortaya konulmasında önemli bir malzeme. Mübadillerin bu evlere yerleşmesinden dolayı evleri kentin belleğinde önemli bir yere sahip. Kahvehaneler, Ayvalık’ın sosyal hayatının renkliliğini sunan kent belleği için önemli yapılar. Kentteki dini yapılar, kentin ekonomik ve sosyal değişimlerini bize verdiği için önemli. Kentin eski gücüne kavuştuğu dönem olan 2. Dönemde yani yeniden yapılanma döneminde kentsel doku ile sanayi yapıları eş zamanlı olarak ortaya çıkıyor. Ayvalık bir liman kenti olarak kurgulanmış. Osmanlı zamanında Batı Anadolu’daki büyük liman kentlerinden biri olan Ayvalık’ın gelişim hikâyesi aslında 19. Yüzyıldaki ekonomik ve siyasal koşulların bir sonucudur. Kentin en hâkim görüntüsü fabrikalarıdır. Kent siluetini en belirgin şekilde gösteren yapılar fabrikalardır. Ayvalık nedir? Diye sorduğumuzda, Ayvalık bir fabrika kentidir diyebileceğimiz kadar belirgindir. Bu kentin tüm tarihini zeytine borçluyuz” dedi.
