Nilgün KAYA
Son günlerin kabusu, Marmara Denizindeki müsilaj sorunu, Ayvalık’ta da endişe yarattı. Marmara Denizi ekosisteminin denize derin deşarj yöntemi ile atılan atıklarla çökertildiğine dikkat çekilirken, 5 yıldan bu yana arıtma tesisinin çalışmadığı kentte, ‘Ayvalık için geç kalmayalım’ başlığı ile imza kampanyası başlatıldı.
Göz göre göre harap edilen ve kirlilik yükünü taşıyamayan Marmara Denizi, müsilaj yıkımına uğratıldı.
Ergene havzası atıklarının derin deşarj yöntemiyle Marmara’ya verilmesinin çevre yıkımıyla sonuçlanması bir an önce koruma ve onarım programını yürürlüğe sokmayı gerekli kılarken, Ayvalık’ta da derin deniz deşarjı ve benzer tehlike gündeme geldi.
ARITMA 5 YILDIR ÇALIŞMIYOR, BU SÜREÇTE 8 MİLYON 760 BİN METREKÜP ATIK SU DENİZE DEŞARJ EDİLDİ
Ayvalık Atık Su Arıtma Tesisi Kasım 2016’dan bu yana çalışmıyor. Ayvalık Belediyesi’nce Koçoğlu A.Ş’ye yaptırılıp işlettirilen milyonluk tesis, 4 milyon 500 bin liraya yaklaşan hak edişlerini alamadığı gerekçesiyle kapanmış ve firma, Ayvalık Belediyesi ile Balıkesir Büyükşehir Belediyesini mahkemeye vermişti. Mahkemelik olan tesisin ne zaman hizmete gireceği aradan geçen 5 yıla rağmen belli olmadı. Tesisin kapalı olduğu 5 yıl içinde toplam 8 milyon 760 bin metreküp atık su arıtılmadan denize deşarj edildi.
Hukuksal süreç bir taraftan devam ederken tesisin çalıştırılabilmesi için kapasite arttırımı ve uygun ekipmanların alımını kapsayan ihale yapıldığı, tesisin günde 4 bin 800 metreküp olan arıtma kapasitesini günlük 7 bin metreküpe çıkarılmasının planlandığını ifade eden Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Su Kanalizasyon İdaresi (BASKİ) ‘Ayvalık Atık su Arıtma Tesisi ve derin deniz deşarj sistemi hakkında Haziran 2018’te yaptığı açıklamada, Ayvalık Belediyesi’nce, yap–işlet-devret modeli ile özel bir firmaya yaptırılan Ayvalık Atık su Arıtma Tesisi, 27.02.2015’te, geçici kabulü Ayvalık Belediyesi’nce tamamlanmış ve bu tarihten itibaren sözleşmeden doğan tüm haklar korunarak, BASKİ kontrolünde aynı firmaca işletilmeye devam edilmiştir. Ancak işletmeci firma, tesisi prosese uygun ve verimli bir şekilde çalıştıramadığından BASKİ Genel Müdürlüğü’nce 24.03.2017 tarih ve 55 Karar numaralı Yönetim Kurulu Kararı ile anılan işin sözleşmesi fesih edilmiştir. Tesisin mevcut durumunun tespiti ve yapılması gereken işler ve bedelinin belirlenmesi için mahkemeye müracaat edilmiş ve bilirkişi tespitlerini yapmıştır. BASKİ Genel Müdürlüğümüz 28/04/2017 tarih 73 sayılı yönetim kurulu kararı ile tesisin ivedilikle işler hale getirilmesi ve bu işlemler için yapılacak bu harcamaların yüklenici firma ile yatırımın, sözleşmenin kalan süresine karşılık nakdi değerinin hukuksal zeminde tespitinde mahsuplaşılacak bedele esas olacak şekilde belgelendirilmesine karar verilmiş olup, ihale süreci başlatılarak BASKİ sorumluluğunda çalıştırılması kararlaştırılmıştır. Tesisin sözleşme şartlarında işletmeye alınabilmesi için Atık su Arıtma Tesisi Revizyonu İşi 11.10.2017 tarihinde açık ihalede usulü ile gerçekleştirilmiştir. Ayvalık Atık su Arıtma Tesisi Revizyonu yapım işinin sözleşmesi 14.12.2017 tarihinde imzalanmış olup, 19.12.2017 tarihinde yer teslim işlemleri yapılmıştır. Ancak Ayvalık 2.Asliye Hukuk Mahkemesince hukuki süreç devam ettiğinden revizyon işlemlerine başlanılmaması hususu bildirilmiştir. Diğer taraftan; çevre mevzuatında, evsel atık sular (kanalizasyon) için, arıtma tesisine ihtiyaç duyulmaksızın, yasal ve bilimsel esaslara uygun yapılmış, derin deniz deşarjına izin verilmektedir. Bu kapsamda; Ayvalık Derin Deniz Deşarj sitemi bilimsel ve yasal şartlara uygun olarak yapılmış olup, 17 Mayıs 2017 tarihinde işletmeye alınmıştır. Ayvalık derin deniz deşarj hattında yenileme kapsamında; 630 mm çapında polietilen borularla 955 metre denizin içerisinde boru döşenerek, eksi 30 metre derinliğe, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kriterlerine uygun olarak atık su deşarjı sağlanmış ve körfezin kirlenme ihtimali tamamen önlenmiştir.’ Denilmişti.
İMZA KAMPANYASI BAŞLATILDI
İlçedeki STK temsilcileri konuyu defalarca kampanya ve toplantılarla gündeme getirmesine karşın bir gelişme olmadı. Son olarak Change.org da ‘Ayvalık için geç kalmayalım’ başlıklı kampanya başlatıldı. Sinan Döler adlı vatandaş tarafından Marmara Denizindeki yoğun kirlilik örnek gösterilerek başlatılan kampanya açıklamasında, “Kanalizasyon arıtma yapılmadan denize boşaltılıyor. Ayvalık’ta iç koy olarak bilinen ve taze su girişinin çok az olduğu denize kanalizasyonunn herhangi bir arıtma yapılmadan boşaltılması ve buna devam edilmesi çok büyük sorunlara yol açıyor ve açacak” denilerek Ayvalık için iş işten geçmeden ve acil eylem planına gerek kalmadan, şimdiden mevcut arıtma çalıştırılması talep edildi.
DENİZ PATLICANI DENİZ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
Ayvalık’ta devletin belirlediği kriterler dışında avcılığı yapıldığı belirlenen deniz patlıcanı, denizin geleceği açısından çok önemli. Kentte birçok kez güvenlik kuvvetleri tarafından yapılan operasyonla tekneler yakanalıp malzemeler toplanıyor ve ceza kesiliyor ancak şartlı serbestlik verilen deniz patlıcanı avcılığının dikkatle takip edilmesi gerekiyor.
Daha çok Uzak Doğu ülkelerinden rağbet gören, kozmetik, tıp ve yemek sektöründe kullanılan deniz patlıcanları, denizlerin filtresi gibi çalışıyor. Bir deniz patlıcanı yılda 150 ton kumu filtre ederek temizleyebiliyor. Bu özelliğiyle deniz patlıcanı kirlenen denizler için kurtarıcı olabilecek bir canlı.
