Nilgün KAYA
Her yıl , su kuşlarının mevsimsel göç hareketlerinin en az olduğu Ocak ayında gerçekleştirilen Kış Ortası Su Kuşu Sayımı (KOSKS) Körfez Bölgesinde, 20-21 Ocak tarihlerinde yapıldı. İzleme çalışmasında, yaşam ve yaban hayat için önem arz eden sulak alanların kentleşme, turizm ve bilinçsizlikle kurutulmaya devam edildiği tespit edildi.
Ayvalık ve Körfez Bölgesi’nde 2025 yılı KOSKS çalışması tamamlandı. Geçen yıllarda olduğu gibi Kuş gözlemcisi, yaban hayatı araştırmacısı Kadri Kaya tarafından yapılan sayıma Ayvalık DKMP araç desteğinde bulundu.
TÜM SULAK ALANLAR VE KIYI ŞERİDİ TARANDI
İki gün süren KOSKS çalışması, 20 Ocak Salı günü Altınova ile başladı. Küçükköy ve Ayvalık’ın ardından ikinci gün Gömeç, Burhaniye, Edremit ve Havran ilçelerinde çalışma yapıldı. 2025 yılı KOSKS çalışmasında Ayvalık, Altınova, Küçükköy, Gömeç, Burhaniye, Havran ve Edremit’in tüm sulak alanları ve kıyı şeridindeki su kuşlarının sayımı yapılmış oldu.
“AYVALIK’TA 19 YILDIR İZLEME ÇALIŞMASI YAPIYORUZ”
Kış ortası su kuşu sayımının, su kuşu popülasyonlarının ve sulak alan ekosistemlerindeki değişimlerin uzun dönemde izlenebilmesi için kullanılan temel yöntemlerden biri olduğunu belirten ve çalışma ile ilgili bilgi veren Kadri Kaya, “Su Kuşlarının kışın çok az hareket ettiği ve beslenebilecekleri sulak alanlara çekildiği bir dönemde bu sayımı yapıyoruz. Ayvalık’ta 19 senedir kış ortası su kuşu sayımı yapıyoruz. İlginç sonuçlar var. Sulak alanlarımız tahrip ediliyor, küçülüyor ve yok ediliyor mesela. Yakınlarında ya da içinde villalar ya da benzeri yapılaşmalarla karşılaşıyoruz. Bir sene yüzlerce, binlerce kuş saydığımız sulak alanı bir sonraki yıl yerinde göremeyebiliyoruz. Ayvalık’ta 19 yıldır izleme çalışmaları sonunda şunu diyebiliriz; 275 tür kuş gördük şimdiye kadar. Bu, küçük miktarda ve az sayıda sulak alana sahip bir yer için çok iyi bir rakam. Buradaki insanlar bu açıdan şanslılar, o yüzden biz de seviniyoruz. Ayvalık’ta iki mahalli öneme sahip sulak alanımız var. Madra Çayı boyunca oldukça çeşitli sayıda kuş görebiliyoruz. Tuzla’da yine Flamingolar, ördekler ve martı benzeri su kuşlarını görebiliyoruz. Badavut’ta yine bir tuz gölümüz var. Etrafındaki çayırlıklar gerçekten çok iyi ve çok zengin bir habitat bizim için. Küçükte olsa çok zengin bir habitat çeşitliliğine sahibiz” dedi.
AYVALIK’TA 14 BİN 929, KÖRFEZDE 4 BİN 244 SU KUŞU SAYILDI
“Ayvalık’ta 18 noktada, 37 türde, toplam 14 bin 929 kuş sayımı yapıldı. Bölgede en çok gözlenen kuşlar ise şöyle; 8 bin 440 Gümüş Martı, 1422 Karabaş Martı, 1070 yeşilbaş ördek ve 736 Flamingo ve 547 Fiyu. Gömeç ‘te 2 noktada 20 türde toplam 2 bin 275 kuş sayıldı. En çok görülen türler şöyle; Gümüş martı 595, Akdeniz martısı 675. Karabaş martı 277, Karabatak 270, Kara Karınlı Kumkuşu 274, Burhaniye ‘de 2 noktada 8 türde toplam 932 kuş gözlendi. En çok görülen türler; Karabaş martı 750, Gümüş martı 117, Yelkovan 28, Karabatak 17. Edremit’te 1 noktada 24 türde toplam 1619 kuş sayıldı. En çok görülen türler şöyle; Karabaş martı 996, Gümüş martı 350 ve Küçük Karabatak 57. Havran’ da 1 noktada 1 türde kuş sayımı yapıldı. 2 karabatak görüldü.
2023 yılında Ayvalık’ta 13 bin 422, Körfez bölgesinde 7 bin 30 su kuşu, 2024 yılında Ayvalık’ta 11 Bin 700, Körfez Bölgesinde 4 Bin 244 su kuşu sayılmıştı.
“KUŞLAR BULUNDUKLARI BÖLGEDEN UZAKLAŞIYOR, TÜR VE SAYILARI AZALIYOR”
Sayım sonuçları ve bazı analizlerin dünya ölçeğinde Uluslararası Sulak Alanlar Kurumu ve Dünya Kuşları Koruma Kurumu ile paylaşıldığını belirten Kadri Kaya, “Flamingo’dan Kervan çulluğuna, Gümüş Martı’dan Karabatak’a farklı su kuşları Ayvalık ve Körfezde konaklıyor. Su kuşu sayımlarını her yıl aynı noktalardan yapıyoruz. Bu kuşların bulundukları bölgeden uzaklaşmaya başladığını, tür sayılarının azaldığını gözlüyoruz. İnsan, inşaat ve avcı baskısı bölgede hızla artıyor. Ayvalık DKMP ile yaptığım çalışma sonucu Ayvalık’ta 2 bölgenin sulak alan ilan edilmesini sağladık. Su kuşu sayım çalışmaları sırasında ise bölgedeki sulak alanların çöp ve hafriyat dökerek doldurulmak suretiyle yok edildiğini tespit ettik. Sayım yapılan tüm ülkelerden toplanan verilerin birleştirilmesi sonucunda ise su kuşlarının biyo-coğrafik popülasyonları ve sulak alanlar hakkında çok önemli bilgiler edinilmektedir. Elde edilen tüm bu verilerle, aynı zamanda türlerin kırmızı liste statü değerlendirmeleri yapılmaktadır.” dedi.
