Nilgün KAYA
Ayvalık Eski Vergi Dairesi Restorasyon proje uygulamasında, Balıkesir Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu kararında denetim için görevlendirilmesi gerektiği belirtilen YTÜ Restorasyon Anabilim dalı öğretim üyelerinin neden görevlendirilmediğini soran Ayvalık Ar-Ge Derneği ve Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi, Ayvalık Belediyesi’nden açıklama talep ederek konunun takipçisi olunacağını ifade etti.
Yapılan yazılı açıklamada, “Ayvalık Kaymakamlığı, Ayvalık Belediyesi, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi ve Ayvalık Ar-Ge Derneği’nin paydaşlığında Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanlığı ile imzalanan “Balıkesir İli, Ayvalık İlçesi Geleneksel Konut Mimarisi ve Kent Dokusu Kapsamında Eğitime Yönelik, Koruma Amaçlı Belgeleme Çalışması İşbirliği Protokolu” çerçevesinde YTÜ Restorasyon Anabilim Dalı Yüksek Lisans eğitimi kapsamında Yorgolo Han’ın (Ayvalık Eski Vergi Dairesi) koruma projeleri 2019 yılında tamamlanmıştır. Yapının Ayvalık Belediyesi’ne tahsis edilmesi sonrasında YTÜ Restorasyon Anabilim Dalı Yüksek Lisans eğitimi kapsamında hazırlanan koruma projeleri Balıkesir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 28.07.2020 tarih ve 2157 sayılı kararı ile uygun bulunmuştur. Ayvalık Belediyesi tarafından yapılan ihale ile restorasyon uygulaması başlamış olmasına ve Balıkesir Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu kararında proje müellifinin uygulama denetimi için görevlendirilmesi gerektiği açıkça belirtilmiş olması rağmen YTÜ Restorasyon Anabilim Dalı öğretim üyeleri denetim işi için görevlendirilmediğinden protokol paydaşları Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi ve Ayvalık Ar-Ge Derneği başta olmak üzere Ayvalık halkının oluşturduğu kamuoyu baskısı sonucunda Mimarlar Odasının, Belediye ve Koruma Kuruluna yapmış olduğu uyarı yazıları sonucunda; YTÜ Restorasyon Anabilim Dalı öğretim üyeleri Prof.Dr. Can Binan, Doç.Dr. Uzay Yergün, Dr.Öğr.Üyesi Banu Çelebioğlu ve Arş.Gör. Melis Bilgiç söz konusu restorasyonun uygulama denetimi görüşmeleri için Ayvalık Belediyesi tarafından davet edilmiştir. Aradan geçen zaman sürecinde restorasyon uygulaması ve denetim süreci ile ilgili bilgi almak üzere protokol ortağı olarak… Doç.Dr. Uzay Yergün ile iletişime geçilmiştir. Doç.Dr. Uzay Yergün’den edinilen bilgiler şu şekildedir;
“Ayvalık Belediyesi’nin davet etmesi üzerine Ayvalık Belediyesi Hizmet Binası olarak kullanılmak üzere Ayvalık Belediyesi’ne tahsisi yapılan Yorgolo Han’nın (Ayvalık Eski Vergi Dairesi) uygulama denetimi işi görüşmeleri için 25 Nisan 2021 tarihinde şantiye alanına gittik. Restorasyon uygulamasının çok daha önce başlamış olduğunu gördüğümüz yapıda 25 Nisan 2021 tarihine kadar yapılan işlere yönelik inceleme ve tespitlerde bulunduk ve bu aşamadan sonraki süreçte yapılması gerekenlere yönelik yazılı ve çizili raporlarımızı hazırladık.
Devlet üniversitesinde devlet memuru olarak görevli olduğumuzdan dolayı uygulama denetim işinin resmiyete kavuşabilmesi için üniversitenin döner sermaye müdürlüğü tarafından görevlendirmemizin yapılması gerektiği, bunun için YTÜ Döner Sermaye Müdürlüğü’ne örneği sunulan protokol ile başvuru yapılması gerektiği belediye adına yetkili kılınan personele bildirilmiştir. Yetkili personel tarafından görevlendirmenin ayrıca belediye meclisinde onaylanması gerektiği fakat ramazan bayramı ve pandemi sürecindeki sokağa çıkma yasakları nedeniyle vakit alabileceği belirtilmiştir. Bu aşamada yapının restorasyonu da devam ettiğinden dolayı uygulama sürecinde herhangi bir sorun oluşmaması bağlamında tespit ve raporlarımızın içeriği, Ayvalık Belediyesi adına denetim yapan görevli personel ve yüklenici firmanın yetkililerine sözlü olarak aktarılmış hatta 8 Mayıs 2021 ve 6 Haziran 2021 tarihlerinde şantiye ziyareti yapılarak uygulamaya yönelik detaylar yerinde bizzat tarif edilerek açıklanmıştır.
Fakat 25 Nisan 2021 tarihinden günümüze gelen süreçte Ayvalık Belediyesi tarafından halen YTÜ Döner Sermaye Müdürlüğü’ne denetim işi görevlendirmesi için bir talepte bulunulmadığından ve devlet memuru olarak görevlendirmemiz gerçekleşmediğinden dolayı maalesef uygulama denetimi işi resmiyet kazanmamıştır. Bu bağlamda Ayvalık Belediyesi Hizmet Binası olarak kullanılmak üzere tahsisi yapılan Yorgolo Han’da (Ayvalık Eski Vergi Dairesi) restorasyon uygulaması denetim işi tarafımızdan yapılmamaktadır, gerçekleştirilen restorasyon uygulamalarında proje müellifi olarak uygulama denetimi işi sürecinde hiçbir sorumluluğumuz bulunmamaktadır.
Balıkesir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 28.07.2020 tarih ve 2157 saylı kararında; uygulama denetiminin proje müellifi tarafımızdan yapılması ve ayrıca uygulama sonucunda proje müellifi tarafımızdan hazırlanacak teknik raporun fotoğraflar ile iletilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bunun nedeni konum, boyut ve imajı ile Ayvalık geleneksel kent dokusunun önemli bir yapısı olan ve 19. yüzyılın son çeyreğine tarihlenen Yorgolo Han’ın restorasyon uygulamasını işinin üniversite öğretim üyeleri tarafından sağlıklı yürütülmesinin yanı sıra kullanım evresinde Ayvalık Devlet Hastanesi ve Ayvalık Eski Vergi Dairesi gibi farklı işlevler için tahsis edilmesi sürecinde yapının birçok farklı müdahaleye maruz kalması ve bunların yapılacak incelemeler sonucunda yeniden değerlendirmelere yönelik kararların hızlıca alınabilmesidir. Bu bağlamda yapıda gerçekleştirilen raspa çalışmasında geçmişe yönelik birçok iz ve veri açığa çıkmıştır, yapının alt kısmında yer alan ve belgeleme sırasında içine girilmesi mümkün olmayan sarnıç ile ilgili restorasyon kararlarının alınması gereklidir. Bunlara yönelik değerlendirilmeler için mevcut rölöve ve restitüsyon projesinde revizyon yapılması ve bu doğrultuda restorasyon kararlarının yeniden yorumlanması ayrıca sarnıç mekanın yeniden kullanımına yönelik kararların alınarak koruma kurulunun bilgi ve onayına iletilmesi ilgili yasalar ve uluslararası koruma yaklaşımı aşısından önem arz eden hususlar olduğu göz ardı edilmemelidir.”
Bu bilgilerden de anlaşıldığı üzere proje müellifi olan YTÜ Restorasyon Anabilim Dalı öğretim üyelerinin uygulama denetimi için Ayvalık Belediyesi tarafından gerekli görevlendirilmelere yönelik resmi başvuru yapılmadığından dolayı Ayvalık Belediyesi Hizmet Binası olarak kullanılmak üzere tahsisi yapılan Yorgolo Han’ın (Ayvalık Eski Vergi Dairesi) restorasyon uygulaması denetim işi YTÜ Restorasyon Anabilim Dalı öğretim üyeleri tarafından yapılamamakta olup; söz konusu restorasyon uygulamasının sorumluluğu da bulunmamaktadır.
Ayrıca her restorasyon şantiyesinde bulunması gereken bilgilendirme tabelası yapıda mevcut olmadığından dolayı işveren, proje (koruma projesi, elektrik, mekanik vb) yapan firmalar, yüklenici, ihale bedeli ve uygulama kontrolünün kim tarafından yapıldığı ile yapı ruhsatının mevcudiyeti ve yapı ruhsatında restorasyon projesinin kimler tarafından imzalandığı ya da imzalanmadığı hakkında sağlıklı bilgi edinmek bugüne kadar mümkün olamamakla birlikte; Ayvalık Belediyesi’ne tahsis edilen Yorgola Han (Ayvalık Eski Vergi Dairesi) restorasyon uygulama projesine ilişkin gerekli idari ve hukuki açıklamaları Ayvalık Belediyesi ve Balıkesir Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’ndan talep edeceğiz. Konunun takibini sağlayacak süreci derhal başlatıyoruz ve lüzum etmesi halinde hukuki ve idari -denetleme, teftiş- yollara başvurarak Unesco Dünya Miras Listesine aday olan Ayvalık Kentimizin 1.grup eserlerinden biri olan Ayvalık Belediye Hizmet Binası olarak kullanılacak olan Yorgola Han (Ayvalık Eski Vergi Dairesi) Yapısına sahip çıkıyoruz.
