Nilgün KAYA
Türkiye’de tanımlanmış Önemli Doğa Alanlarından birisi olan Ayvalık Adaları Tabiat Parkında, üreyen-göç eden deniz kuşlarının ve biyoçeşitliligin araştırılması, eğitim çalışmalarını kapsayan proje ile ekolojik bilinçlendirme, farkındalık ve kent için bilimsel veri oluşturulması hedefleniyor.
Başka Bir Okul Mümkün Ayvalık Eğitim Kooperatifi (BBOM Ayvalık), Ayvalık Adaları Tabiat Parkı’nda yer alan adalar ve deniz sahasını çalışma sahası olarak belirleyen projeyi 16 Eylül tarihinde başlattı. Türkiye’de tanımlanmış Önemli Doğa Alanlarından birisi ve en büyük Tabiat Parkı olan Ayvalık Adaları Tabiat Parkında (19. 624,27 hektar) günümüze kadar deniz ve adalarda üreyen/göç eden kuşların sistematik olarak araştırılmaması üzerine harekete geçen ekip, veri boşluğunu doldurmak, deniz kuşları üzerindeki tehdit unsurlarının belirlenerek etki değerlendirmelerinin yapılması ve elde edilen ön bulgularla Ayvalık’ta okul çağındaki öğrencilere yönelik çalışmalar yapmak amacıyla hazırladığı proje 1 yıl sürecek.
DENİZ/ADA TAKIMINDA ÜREYEN GÖÇ EDEN KUŞLAR ARAŞTIRILACAK
Ayvalık ve Türkiye’nin pek çok yerinde doğa koruma ve biyoçeşitlilik projelerinde danışman ve gönüllü olarak çalışan, 2007 yılından bu yana kuş gözlemciliği yapan Kadri Kaya’nın yürütücülüğünde, WWF-Türkiye’de Türkiye Üreyen Kuş Atlası Projesi’nde 3 yıl saha ve gönüllü koordinatörlüğü görevinde bulunan Lider Sınav’ın bilim koordinatörlüğünde gerçekleştirilecek projenin İletişim ve Etkinlikler Koordinatörlüğünü, Ayvalık Başka Bir Okul Mümkün Eğitim Kooperatifi ve Ayvalık Necmi Komili Okul Aile Birliğinde eğitim, kaynak geliştirme, yönetim sistemleri alanlarında gönüllü ve yarı profesyonel olarak organizasyonlar düzenleyip, çeşitli çocuk ve öğretmen atölyelerinde yürütücülük yapan Öznur Kahraman üstlendi.
ADAYA DENİZDEN YÜRÜYEREK GEÇTİLER
Kadri Kaya ve Lider Sinav proje kapsamında 16 Eylül’de Maden Adası’nda, 17 Eylül tarihinde Pınar-Kara ve Çıplak adalarında gözlem yaptı.
Proje yürütücüsü Kadri Kaya, “Projenin araştırma boyutunda odaklandığı kuş türleri; ada doğanı (Falco eleonorae), ada martısı (Ichthyaetus audouinii), boz yelkovan (Calonectris diomedea), yelkovan (Puffinus yelkouan) ve fırtınakırlangıcıdır (Hydrobates pelagicus). Bu beş türün dışında adalarda tespit edilecek olan tüm kuş türleri de proje kapsamında biyolojik çeşitliliğin değerlendirilmesinde dikkate alınacaktır. Odaklanılan türlerin dışında proje sahasında yaşayan tüm kuş türlerinin de üreme, göç ve yıl geneli kayıtları alınarak kuş türü zenginliği araştırılacak. Proje sahası içindeki önemli beslenme, üreme ve göçte konaklama alanları bilimsel yöntemlerle belirlenecektir. Bulgular, etkin koruma faaliyetlerinin belirlenmesi için gereken altlık veriyi oluşturacak, farkındalık çalışmalarına içerik sağlayacaktır. Ayvalık’taki ilkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik biyolojik çeşitlilik ve kuş/doğa gözlemi eğitimleri verilecek” dedi.
Bilim Koordinatörü Lider Sinav, “Kuşları ve biyoçeşitliliği araştırdığımız projemizin saha çalışmalarına Eylül ayında başladık. İlk araştırma bulgularımız heyecan verici. Kuş göçünün hızla devam ettiği bu günlerde Ayvalık Adaları farklı türlerin göç rotası üzerinde yer almaya devam ediyor. İlk bulgularımız arasında nesli tehdide yakın olan bozkır delicesi de var. IUCN’e (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) göre bozkır delicesini otlakların ekilebilir araziye dönüştürülmesi, bitki örtüsünün yakılması, meraların yoğun otlatılması, çalıların ve yabani otların temizlenmesi, avcılık, iklim değişimi, aşırı hava olayları ve kirlilik tehdit ediyor. Kuş göçünün yoğun olduğu bir günde 2 birey bozkır delicesinin Ayvalık Adaları’ndan geçit yaptığı gözlendi. Bir çok kuş türü için olduğu gibi bu tür için de tehdit unsurlarının etkisinin az görülmesi bakımından adalar güvenli bir göç ve konaklama sahası sunuyor. Ayvalık Adaları Tabiat Parkı kuş gözlemcileri için her mevsim farklı türlerle öne çıkıyor“ dedi.
“BU ÇALIŞMA AYVALIK’TAKİ DEĞERLERİN ORTAYA ÇIKARTILMASI VE GÖZLER ÖNÜNE SERİLMESİNDE ÖNEMLİ OLACAKTIR”
Proje İletişim ve Etkinlikler Koordinatörü Öznur Kahraman ile Esra Başak ‘tan proje içeriği hakkında bilgi alan Ayvalık Kaymakamı Hasan Yaman, “Ayvalık, dünyanın en güzel şehirlerinden biri. Hem deniz altında hem de karada ciddi bir biyolojik çeşitlilik var. Aynı zamanda farklı kültürleri barındırıyor. BBOM çeşitli kurumlardan sağladığı kaynakla Ayvalık’ta deniz kuşları araştırma projesini başlattı. Bu çalışma Ayvalık’ta ki değerlerin ortaya çıkartılması ve gözler önüne serilmesinde önemli olacaktır. Gereken her türlü desteği vermeye hazırız” dedi.
“AYVALIK ADALARI TABİAT PARKINDA GÜNÜMÜZE KADAR BU KONUDA ARAŞTIRMA YAPILMAMIŞ”
BBOM Ayvalık tarafından proje ile ilgili yapılan açıklamada, Ayvalık Adaları Tabiat Parkının zengin biyoçeşitliliğe sahip korunan alan olduğunu ancak, bulguların sayısının az ve güncel olmaması nedeniyle mevcut bilimsel araştırmaların biyoçeşitliliği temsil etme gücünün olmadığına dikkat çekildi. Yapılacak çalışmanın içeriği ve hedefi konusunda bilgi veren Proje İletişim ve Etkinlikler Koordinatörü Öznur Kahraman, “Ayvalık Adaları Tabiat Parkı 25’ten fazla adanın bulunduğu, hem coğrafi özellikleri hem de zengin biyolojik çeşitliliği ile öne çıkan bir deniz ve kıyı koruma alanıdır. Yoğun insan kullanımı baskısındaki alanın savunuculuk faaliyetleri için biyoçeşitliliği hakkındaki bilgi boşlukları giderilmelidir. Kuş türlerinin göç ve üreme dönemlerindeki alan kullanımı kapsamlı araştırılmamıştır. Baskın olarak ada ve deniz habitatlarını içeriyor olduğundan deniz kuşları korunması gereken başlıca canlı grubunu oluşturmaktadır. Ancak Ayvalık Adaları günümüze kadar deniz ve ada takımında üreyen/göç eden kuşlar açısından sistematik olarak araştırılmamıştır. Bu veri boşluğu etkin doğa koruma ve alan savunuculuğu çalışmalarının yapılmasını da zorlaştırmakta, artan kullanım baskılarına karşı STK ve diğer sivil inisiyatifleri güçsüz kılmaktadır. Projeyle, Ayvalık Adaları ve deniz sahasındaki biyolojik çeşitliliğin araştırılması, tehdit unsurlarının belirlenerek etki değerlendirmelerinin yapılması, elde edilen ön bulgularla Ayvalık’ta okul çağındaki öğrencilerle farkındalık arttırma çalışmalarının yapılmasını hedeflemektedir. Sonuçlar Ayvalık Adaları kuş türleri bilimsel raporu olarak yayınlanacaktır. Saha çalışmasında elde edilen kuş araştırma verileri vatandaş bilimcilerin veri sağladığı ve farklı çalışmalara açık kaynak olan bilimsel veri tabanlarında (eBird vd.) saklanacaktır. Ayvalıklı 2 adet lise veya üniversite öğrencisinin doğada sistematik bir izleme metodolojisini kavraması yönünde staj yapması sağlanacak, böylece benzer ya da kapsamlı araştırmaları yapacak olan yeni neslin kazanılmasının önü açılacaktır. Ayrıca, Ayvalık Adalarına aktif bir doğa araştırma sahası olarak eğitsel anlamda değer kazandırılacaktır.” denildi.
