Nilgün KAYA
Balıkesir Üniversitesi Ayvalık Meslek Yüksek Okulu Mimarlık ve Restorasyon Bölümü Mimari Restorasyon Programı öğrencileri, Tarihi Çevre Koruma Kuram ve Yöntemleri dersinde Öğretmenleri AYMEYO Müdür Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Figen Erdoğdu ile Ayvalık’ı geziyor. İlçedeki tarihi çevrenin incelendiği dersi 12 yıldır verdiğini söyleyen Erdoğdu ve öğrencileri, mimari açıdan Türkiye’nin en özellikli yerlerinden biri olan Ayvalık’ta kent dokusunun artık algılanamadığına, kent siluetinin gün geçtikçe kaybolduğuna dikkat çekiyor.
1.sınıflara yönelik derste ilçede gezen öğrenciler, bir yapı belirleyerek yapının rölövesini de çiziyor. Sonbahar veya kış döneminde yapılan ders kapsamında ilçedeki anıtsal yapıları inceleyen öğrenciler, ilkbaharda ise tarihi Ayvalık evleri ve sokaklarını gezerek gözlem yapıyor.
“AYVALIK’TA GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ ORTADAN KALDIRILSA VE KENT DETAYLARI SAĞLAMLAŞTIRILSA İYİ OLUR”
Ders, Ayvalık’ta tarihi çevreyi bozan etmenlerin belirlenmesi açısından da önemli. Ayvalıklı olduğunu ve ilçenin 40 yıl öncesini bildiğini belirten Yardımcı Doç. Dr. Figen Erdoğdu, “12 yıldır verdiğim bir ders bu. Tarihi çevre üzerine konuştuğumuz derste Ayvalık bizim için çok önemli. İkinci dönemde ilçedeki tarihi yapıyı tanımlayıp yerleşim düzenini incelediğimiz bu derste; Ayvalık’ta tarihi çevreyi bozan etkenleri gözlemledik. Birkaç tepe üzerine kurulmuş bir kent olan Ayvalık’ın tepelerine çıktık. Kent tacına baktık. Ayvalık’ın en görkemli yapısını yukarıdan izledik. Kentin tekrar eden öğeleri, kubbeler, çatılar, yüksek bacaları inceledik. Tarihi çevre kavramını konuştuk ve kent silueti üzerine gözlemlerde bulunduk. Ayvalık’ın görüntüsünü neler bozuyor yerinde inceledik. Tarihi yapıyı bozan iç ve dış etmenleri belirledik. Her gezimizde bir detayı kaybolduğunu görmek bizi üzüyor. Ayvalık’ta her sokağın, her kapının hikâyesi var ama her geçen gün Ayvalık’ın bir ayrıntısı kayboluyor. Her geçen gün bir detayın kaybolduğunu, kent hafızasından silindiğini görmek üzücü. Koruma bilincimiz yetersiz. İlkokuldan itibaren öğrencilere tarihi yapılarımızı anlatmamız gerek. Ancak bu gezilerimizde bir kez daha gördük ki kentsel dokuyu algılayamıyoruz. Bunun nedeni, klimalar, kablolar, antenler, elektrik direkleri, reklam tabelaları ayrıca bakımsızlık, terk, bayındırlık etkileri, turizm, trafik, yanlış restorasyon. Önemli bir diğer nokta da Ayvalık’ın tarihi evlerinde kentin dokusuna ve belirlenen malzemelere zıt renkler kullanılmış olması. Morlar, sarılar, pembeler, kırmızılar kentsel dokuya uymayan renkler. Gezilerimizde ilçede çok sayıda evde bu renklerin kullanıldığını gördük. Son 2 yılda evler ve sokaklardaki bakımsızlık artmış. Sahil kesiminde yer alan apartmanların kentin görüntüsünü bozduğunu ve İmbat rüzgârını yukarı sokaklara çıkarmadığını gördük. Ayvalık sokaklarındaki görüntü kirliliği sokakları algılamaya imkân vermiyor. Ayvalık’ın detayları sağlamlaştırılsa çok iyi olur” dedi.
“BU GÜZEL YAPILARIN BU ŞEKİLDE OLMASI BİZİ ETKİLEDİ”
Mimari Restorasyon öğrencileri ‘Ayvalık’ın tarihi çevresini gezdik ve tarihi çevreyi bozan etmenleri belirledik. Bacalar, kilise kubbeleri, minareler haricinde sahil kesimindeki o büyük binaların silueti nasıl bozduğunu, kentin önüne bir duvar ördüğünü gördük. Kent içinde tabela bolluğu, kablolar trafik etkisi en önemli faktörler’ diyerek tespitlerini dile getirdi. Öğrenciler, “Ayvalık’ın mimari özelliğini inceleyen bir gezi düzenledik. Ayvalık’ın güzelliğini bozan kablolar, baz istasyonları, tabelalar ve kötü restorasyonları inceledik, gördük. Gerçekten bu kadar güzel yapıların bu şekilde olması bizi üzdü. Bu güzel ders için hocamıza teşekkür ederiz “ dedi.
